Het gebeurt wel vaker dat bij de levering van geneesmiddelen door de apotheker er geen betaling volgt door bijzondere omstandigheden zoals onvermogen of een toestand van schuldbemiddeling.
Als niche-accountant voor apothekers en apotheekvennootschappen komt Accountancy KAVA dit natuurlijk regelmatig bij de cliënten tegen. Dit wordt dan steeds maximaal financieel-economisch gerecupereerd.
Na het algemeen juridisch kader wordt dieper ingegaan op de principes van deze vooral fiscale recuperatie.
Van de juridische afdeling van APB, destijds bij monde van Denis Hanjoul, jurist, vernemen we dat de verplichting om een geneesmiddel af te leveren voortvloeit uit de bescherming van de gezondheid en geneeskundige bijstand als sociaaleconomisch basisrecht. Deze vindt men o.m. terug in de Belgische Grondwet en in diverse internationale verdragen en akten:
- Artikel 23, derde lid, 2° van de Belgische Grondwet;
- Artikel 25-1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens;
- Artikel 35 Van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
Ook op strafrechtelijk vlak dient de apotheker bijstand en hulp te verlenen aan personen die in gevaar verkeren en dit op straffe van veroordeling tot zware gevangenisstraffen en/of boetes (artikel 422 bis van het Strafwetboek).
De apotheker kan echter wel comfortproducten (niet dringende producten) weigeren af te leveren als de patiënt deze niet kan betalen. De gezondheid van de patiënt is dan immers niet in gevaar.
Het is aan de apotheker zelf om te beoordelen, geval per geval, in welke omstandigheden de aflevering van geneesmiddelen kan geweigerd worden.
De apotheker zal daarbij voorzichtig oordelen aangezien de eerste bezorgdheid van de apotheker de gezondheid en de levenskwaliteit van de patiënt is die zich tot hem heeft gericht. De patiënt heeft namelijk, met eerbiediging van zijn menselijke waardigheid en zijn zelfbeschikking en zonder enig onderscheid op welke grond ook, tegenover de beroepsbeoefenaar, recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking die beantwoordt aan zijn behoeften.
Wat is nu de algemene conclusie:
- De apotheker is verplicht om geneesmiddelen af te leveren (al dan niet gratis) wanneer levensbedreigende hulp uitmaakt;
- Niet levensbedreigende producten, zoals comfortproducten, moeten niet afgeleverd worden als de patiënt ze niet kan betalen.
Los van deze juridische omkadering past het om ook het financieel-economisch aspect van het verlies op een onbetaald geneesmiddel onder de loep te nemen.
Om de reële kostprijs van het verlies van de niet-betaling van het afgeleverde geneesmiddel te onderzoeken werden enkele parameters aangenomen zoals:
Gemeenschappelijk parameters:
- Aankoopprijs bij de groothandel (bv.) 100 € (btw 6% inbegrepen);
- Marge op de aankoop (bv.) 29%;
- Verhouding omzet kasontvangsten/ RIZIV (bv.) 50/50;
- Ingeschat belastingtarief KMO (bv) 25%.
De berekeningen leren dat bij een normale verkoop van een betaald geneesmiddel volgende bedragen kunnen weerhouden worden:
- Aankoopkostprijs 94,34 € exclusief BTW bij groothandel;
- Omzet exclusief btw 121,70 € waarvan 60,85 € Riziv en 60,85 € remgeld kassa;
- Winst voor belasting 27,36 €; (verkoop – aankoop)
- Vennootschapsbelasting indien voorafbetaald -6,84 €
- Netto winst na belasting 20,52 €.
Wanneer echter, met dezelfde parameters, zich een niet betaalde verkoop van een geneesmiddel (enkel remgeld) voordoet, dan gelden volgende bedragen:
- Aankoopkostprijs blijft 94,34 €;
- Omzet exclusief btw 60,85 € Riziv en dus nu geen remgeld kassa;
- Verlies voor belasting -33,49 €; (verkoop – aankoop)
- Vennootschapsbelasting te recupereren 8,37 €
- Netto verlies na belasting -25,12 €;
- Recuperatie btw op verloren remgeld 3,65 €
- Netto verlies na ook de navordering van de btw op verloren remgeld -21,47 €.
Aldus wordt duidelijk dat de schade uit twee elementen bestaat. Een eerste relatieve schade inzake een gemiste opbrengst (inkomen) en een tweede zijnde het effectieve geldelijk verlies op de aankoop (kost).
Conclusie:
Bij gebrek aan betaling door de patiënt van een terugbetaalbaar product, is 41,99 % van de aankoopprijs groothandel inclusief btw als totaal verlies te beschouwen (24,72 % procentueel verlies t.o.v. de verkoopprijs btw inbegrepen). Hiervan is dan 21,47 % een echt financieel verlies (niet verkochte maar zelf betaalde aankoop) en 20,52 % een gemist inkomen (geen opbrengst bij de verkoop).
Het spreekt voor zich dat het in alle gevallen zinvol is om alles in het werk te stellen om toch betaling van het remgeld te bekomen. Wellicht zal door herhaald overleg met bijvoorbeeld de schuldbemiddelaar of het OCMW kunnen aangetoond worden dat geneesmiddelen bij voorrang zouden moeten afgerekend worden. Het afleveren van een overschrijvingsformulier, het opvragen van vonnissen, kredietverleningen, overleg met de voorschrijvende arts, het voorschrijven op stofnaam e.d.m. blijven mogelijkheden om de schade te beperken.
Het lijkt ons ook nuttig even te benadrukken dat het verlies van een product uit voorraad, bijvoorbeeld wegens een winkeldiefstal, op zich niet als verlies kan worden geboekt bij de vaststelling. Uit de inventaris van de handelsgoederen die u verplicht één maal per boekjaar moet opmaken, en dit meestal op de afsluitdatum van het boekjaar, zal immers blijken dat deze gestolen producten in de fysieke voorraad ontbreken aangezien ze niet uitgescand werden.
Onze apothekers hebben natuurlijk een voorraadbeheersysteem dat de voorraad exact bijhoudt door de registratie van al die producten die binnenkomen en buitengaan. Dit geeft meteen ook het voordeel aan van het permanent kennen van de exacte voorraad op ieder gewenst ogenblik en natuurlijk de eraan gekoppelde planning van de noodzakelijke bijbestellingen. Toch blijken bij de opmaak van een tegensprekelijke telling, bijvoorbeeld bij een overname, er (kleine) verschillen te bestaan tussen de fysieke voorraad en deze die blijkt uit de administratiesoftware. Het af en toe, bijvoorbeeld steekproefsgewijze vergelijken van uw persoonlijke telling met de gegevens uit de computer met betrekking tot diezelfde producten is dus niet verkeerd.
Het blijkt ook dat het kassategoed dat door de software wordt aangegeven vaak niet overeenstemt met de liggende gelden in de kassa. Ook hier is een regelmatige controle en het aanpassen van de boekhouding aan de realiteit (en niet omgekeerd) zinvol.
We hebben met deze bijdrage vooral aangegeven dat bij wanbetaling van verplicht af te leveren medicatie de schade uiteindelijk ‘slechts’ 41,99% van de aankoopprijs inclusief btw bedraagt die u aan de groothandel heeft betaald. Daarvan is 24,47 % een echt financieel verlies want het is uw reële kostprijs van het betrokken geneesmiddel.
Mocht u hierover vragen hebben, aarzel dan niet en neem gerust met ons contact op!
In primeur: Wij leggen de hand aan een geheel vernieuw(en)de website omdat wij ook op dat vlak nog nauwer willen aansluiten bij de professionele eisen van vandaag. Binnenkort verneemt u daar alles over!